|
|
|
|
علي ملائكه: در طول ۴۰ سال گذشته در دسترس قرار گرفتن قرص هاي
ضدبارداري خوراكي تغيير عمده اي را در زندگي اجتماعي و جنسي زنان باعث شده
است؛ به نظر مي رسد كه تاييد شدن يك قرص ضدبارداري جديد به نام «سيزنال»
(Seasonal) به وسيله «سازمان غذا و دارو»ي آمريكا (FDA) در سپتامبر امسال
نقطه عطف ديگري را باعث شود. زنان با مصرف اين قرص نه تنها مي توانند از
بارداري پيشگيري كنند بلكه از قاعدگي هاي ماهانه نيز خلاصي مي يابند و تنها
چهار بار در سال خونريزي قاعدگي را تجربه خواهند كرد.
ايده مهار كردن قاعدگي جديد نيست؛ زنان به دلايل مختلف از جمله علائم ناراحت كننده
دوران قاعدگي يا تمايل به كاستن تناوب قاعدگي ها در دوره هاي خاص زندگي مانند
دوران عروسي، ماه عسل، تعطيلات و غيره خواستار آن بوده اند. در اين موارد
معمولاً قرص هاي ضدبارداري خوراكي متعارف به طور مداوم تجويز مي شده است.
قرص «سيزنال» در حقيقت شكل دارويي آماده شده براي رسيدن به اين هدف است و
تركيب آن هم مانند قرص هاي ضدبارداري متعارف مخلوطي از يك هورمون استروژني (اتينيل
استراديول) و يك هورمون پروژستروني (لوو نورژسترل) است. در قرص هاي ضدبارداري
متعارف براي ۲۱ روز متوالي قرص هاي حاوي ماده فعال و سپس براي ۷ روز قرص هاي
بدون ماده فعال مصرف مي شوند تا قاعدگي ماهانه رخ دهد. در «مورژسيزنال»، براي
۸۴ روز متوالي قرص هاي داراي داروي فعال و سپس براي ۷ روز دارونما مصرف مي شود
تا قاعدگي فصلي به وجود آيد. به اين ترتيب به جاي ۱۳ دوره قاعدگي معمول
سالانه تنها ۴ قاعدگي در طول يك سال تجربه خواهد شد.
كارايي و عوارض دارو
مبناي تاييد «سيزنال» به وسيله FDA يك آزمون باليني يك ساله در دانشكده پزشكي
ويرجينياي شرقي بر روي ۱۴۰۰ زن ۱۸ تا ۴۰ ساله بود. اين بررسي نشان دهنده
كارآيي و بي خطر بودن قابل مقايسه سيزنال نسبت به قرص هاي ضدبارداري خوراكي
متعارف بود. تنها عارضه اي كه احتمال وقوع آن با «سيزنال» بيشتر است، خونريزي هاي
بي موقع و برنامه ريزي نشده (break through bleeding) در فواصل قاعدگي به
خصوص در اوايل مصرف اين قرص است. علت اين پديده به ميزان كم استروژن موجود در
«سيزنال» (۳۰ ميكروگرم اتينيل استراديول» مربوط مي شود. قرص هاي ضدبارداري
خوراكي متعارف در دو نوع LD داراي ۲۰ ميكروگرم اتينيل استراديول و HD داراي
۳۵ ميكروگرم اتينيل استراديول موجود هستند.
«سيزنال» به طور بالقوه مي تواند داروي مفيدي براي زناني باشد كه در ضمن
قاعدگي دچار به دردهاي شديد، خونريزي هاي شديد، يا مجموعه علائم آزارنده اي
كه به نام «نشانگان پيش از قاعدگي» معروف است دچار مي شوند و تعداد مبتلايان
به آن در آمريكا ۵/۲ ميليون نفر تخمين زده مي شود.
نگراني ها در مورد مصرف درازمدت دارو
مخالفت هايي با مصرف درازمدت «سيزنال» ابراز شده است. دكتر هيلدا هاچرسون،
متخصص زنان، استاديار بيماري هاي زنان و زايمان در دانشگاه كلمبيا در اين
باره مي گويد: « تا زماني كه اطلاعات در مورد پيامدهاي درازمدت مصرف چند هفته
هورمون اضافي در دست نباشد، نمي توانم اين دارو را براي بيماران تجويز كنم.»
طرفداران «سيزنال» در پاسخ به مسئله افزايش كلي ميزان مصرف هورمون استروژن
اشاره مي كنند كه زنان در معرض خطر ناشي از مصرف استروژن اصولاً نبايد از قرص هاي
ضدبارداري استفاده كنند. قرص هاي ضدبارداري خوراكي در اغلب زنان بي خطر هستند
و عامل پيشگيري كننده سرطان هاي اندومتر (پوشش داخلي رحم) و تخمدان محسوب مي شوند؛
اما در زنان داراي سابقه شخصي سرطان پستان، خونريزي هاي غيرطبيعي رحمي با علت
نامعلوم، بيماري كبدي، سابقه لخته شدن خون يا بيماري هاي زمينه ساز لخته شدن
خون و فشار خون بالاي كنترل نشده و زنان در سنين بالاي ۳۵ كه سيگار مي كشند،
نبايد قرص هاي ضدبارداري خوراكي را مصرف كنند.
نگراني ديگري كه ابراز شده، كاهش تعداد قاعدگي ها از ۱۳ دوره در سال به ۴
دوره در سال است كه باعث افزايش شديد ميزان خونريزي قاعدگي مي شود. دكتر پال
نوريس استاد بيماري هاي زنان و زايمان دانشكده پزشكي دانشگاه ميامي در پاسخ
مي گويد: «حتي در زناني كه به علل مختلف براي سال ها با مصرف دارو قاعدگي
آنها مهار شده است، ايجاد عارضه اي ثابت نشده است. از طرف ديگر خونريزي
قاعدگي نتيجه ريزش پوشش داخلي رحم است. هنگامي كه قرص فعال مصرف مي شود از
ساختن اين بافت جلوگيري مي شود و چيزي وجود ندارد كه ريزش كند.»
نگراني هايي هم در مورد پيام اجتماعي حاصل از تبليغات براي اين دارو ابراز
شده است. «سنتيا پيرسون» از «شبكه ملي بهداشت زنان» National Womenشs Health
Network معتقد است كه تبليغات در مورد اين قرص و اينكه كاستن از تعداد دوره هاي
قاعدگي سالم تر است، ممكن است پيام اشتباهي را به گروه مصرف كننده انتقال دهد
كه به خصوص براي دختران جوان نامعقول است. او مي گويد: «ما هنوز در اين جامعه
با ميزان زيادي از شرم و داغ ننگ در مورد قاعدگي روبه رو هستيم.»
در مقابل دكتر «ونسا كالينز» از سازمان Planned Parenthood معتقد است كه
تاخير سه ماهه قاعدگي موضوعي نگران كننده نيست. او يادآور مي شود: «زنان
امروز در عصر وسايل ضدبارداري نسبت به نياكانشان كه مدت بسيار بيشتري از
عمرشان را به بارداري يا شيردهي مي گذراندند _ كه هر دو آنها قاعدگي را مهار
مي كند _ قاعدگي هاي بيشتري را تجربه مي كنند. البته او مي پذيرد كه «براي
بعضي از زنان وجود خونريزي ماهانه از لحاظ آن كه نشان مي دهد زن باردار نيست
از لحاظ رواني براي او اطمينان پخش است.»
انتخاب روش قاعدگي فصلي به وسيله سازندگان «سيزنال» هم علت پزشكي نداشت، بلكه
براساس بررسي هاي بازاريابي بود كه نشان مي داد كه اين تناوب دوره هاي
قاعدگي بيش از همه مقبول مصرف كنندگان قرار خواهد گرفت.در هنگام آغاز توليد
قرص هاي ضدبارداري خوراكي در دهه ۱۹۶۰ انتخاب روش قاعدگي ماهانه به قول دكتر
كارولين وستوف، متخصص زنان و زايمان از دانشگاه كلمبيا: «دلايلي صرفاً فرهنگي
داشت.» در مجموع آن طور كه دكتر اسكات مونروئه از FDA مي گويد: «هر زني ممكن
است به نحوي متفاوت به اين فرآورد ه پاسخ دهد. بعضي از زنان مطابق اهدافي كه
اين فرآورده ، بر آن طراحي شده است، به آن پاسخ خواهند داد و بعضي ديگر به
دلايل مختلف از جمله افزايش خونريزي هاي برنامه ريزي نشده ممكن است به مصرف
آن ادامه ندهند.»
به خصوص زناني كه قاعدگي را عامل مزاحمي براي يك زندگي فعال مي دانند يا
دوران قاعدگي آنها با علائم ناراحت كننده همراه است، اين روش ضدبارداري را
جذاب خواهند يافت.
لابراتوارهاي «بار» (Barr Laboratories) از ماه نوامبر امسال «سيزنال» را با
قيمتي قابل مقايسه با قرص هاي ضدبارداري متعارف، تقريباً يك دلار براي هر قرص
وارد بازار كرده است. تهيه كردن «سيزنال» تنها با نسخه پزشك امكان پذير است.